سؤال :
بهترين ساعت ها براي خواب كدامند؟ لطفا برنامه اي براي خواب به بنده که جوانی 20 ساله هستم بدهيد.
جواب :
در رابطه با خوابيدن و برنامهريزي براي خواب در طول شبانه روز، راهكارهايي را ارائه ميكنيم كه با توجه به آنها ميتوانيد برنامهاي عملي و مفيد براي خواب خود طراحي نماييد: 1- حتي الامكان وقت خوابتان را تنظيم كنيد و سر وقت تعيين شده بخوابيد. 2- حدود 6 الي 8 ساعت خواب براي شما لازم است كه 85 درصد آن ترجيحا بايد شب باشد. 3- قبل از خواب چند دقيقه اي قدم بزنيد تا راحت تر بخوابيد. 4- براي بيدار شدن به موقع از ساعت زنگ دار استفاده كنيد يا به خانواده و دوستان سفارش كنيد شما را بيدار كنند. 5- سعي كنيد به هيچ وجه برنامه خوابتان را به هم نزنيد. 6- دو ساعت قبل از خواب، از مصرف چاي، نسكافه و قهوه خود داري كنيد. 7- قبل از خواب، به دستشويي برويد و معده و مثانه ي خود را تخليه كنيد. 8- قبل از خواب، كم تر آب مصرف كنيد. 9- شب ها غذاي سبك و كم مصرف كنيد و به جاي آن صبحانه و ناهار را به اندازه لازم بخوريد. 10- به خودتان تلقين كنيد كه حتما به موقع بيدار مي شويد. 11- بعد از بيدار شدن از خواب، حدود نيم ساعت ورزش كنيد. 12- به نماز سر وقت اهميت دهيد و در مورد اهميت نماز بيشتر مطالعه كنيد. بنا به آن چه در برخى از روايات از ائمه معصومين علیهم السلام است در روز، خواب قيلوله مستحب است و زمان مناسبى است براى استراحت بدن و داراى فوائد فراوان مى باشد. همچنين از سيره ائمه معصومين (ع) استفاده مى شود كه قسمت اول شب را مى خوابيده اند و قسمت آخر شب يعنى وقت سحر را بيدار بوده اند. همچنين خوابيدن بين الطلوعين يعنى از اذان صبح تا طلوع خورشيد مكروه است. خوابيدن بعد از عصر و نزديك غروب آفتاب و بين نماز شب و نماز صبح نكوهش شده است. قابل ذكر است احياء برخى شب هاى متبرك مانند شبهاى قدر در ماه رمضان تأكيد فراوان شده است؛ بنابر اين خوابيدن در اين شبها مذموم مى باشد. *** برخي از ذكرها و دعاهايي كه هنگام خواب در روايات وارد شده عبارت است از : ا- خواندن سوره توحيد 3 بار و يا 11 بار. 2- گفتن تسبيحات حضرت فاطمه سلام الله علیها. 3- خواندن آيه الكرسي. 4- خواند سوره كافرون. 5- خواندن اين دعا : اعيذ نفسي و ذريتي و اهل بيتي و مالي بكلمات الله التامات من كل شيطان و هامه و من كل عين.(ر.ک: كليه المتقين ، انتشارات هجرت ، چ 11 ، ص 233). *** براى اين كه انسان در هنگام خواب هم غافل از خداوند نباشد، راههايى توصيه شده است كه برخى از آنها عبارتند از : 1- با وضو خوابيدن. 2- رو به قبله خوابيدن. 3- دعاهايى كه هنگام خواب مستحب است خوانده شوند مثل خواندن سه مرتبه سوره اخلاص يا خواندن آيةالكرسى يا خواندن تسبيحات حضرت زهرا سلام الله علیها 4- از همه مهمتر كنترل اعمال و افكار در طول روز؛ زيرا تخيلات و مشغوليتهاى ذهن آدمى در طول روز تأثير مستقيم و فراوان بر روح هنگام خواب دارد، به طورى كه حتى بسيارى از خوابهایی كه انسانها مى بينند ناشى از ذهنيتها و فعاليتهاى طول روز آنها است.(براى آگاهى بيشتر ر.ك: حاشيه مفاتيح الجنان، آداب خواب). هر اندازه انسان در بيدارى خدا گونه تر باشد و از چنگ شيطان و دام هاى فكرى، خيالى وعملى او بگريزد در خواب نيز از دستبرد او دورتر است؛ قرائت آيه 11 سوره مجادله در اين زمينه توصيه شده است. نویسنده : مجتبی حیدری