سؤال :

لطفاً اضطراب را تعريف و فرق آن را با ترس بيان كنيد ؟

جواب :

اضطراب يك علامت هشدار دهنده است كه خبر از خطرى قريب الوقوع مى‏ دهد و شخص را براى مقابله آماده مى ‏سازد. همه انسان‏ها اضطراب را تجربه مى ‏كنند و اگر در حد اعتدال باشد، نه تنها مضر نيست، بلكه به عنوان پاسخى سازش يافته تلقى مى ‏شود و باعث مى‏گردد انسان، همواره خود را براى مقابله با خطرات ناگهانى و تهديد كننده آماده سازد. اين نوع اضطراب را مى ‏توان امرى طبيعى، مفيد، سازنده و در عين حال يكى از مؤلفه ‏هاى ساختار شخصيت به حساب آورد. اما در مقابل، اضطراب مرضى نيز وجود دارد كه باعث شكست، ناكامى و مانع فعاليت‏هاى عادى و بهنجار مى ‏شود. نشانه‏ هاى اين اضطراب عبارت است از : «احساس ناخوشايند و نوعى دل‏واپسى مبهم كه با چند احساس جسمى، مانند احساس خالى شدن سردل، تنگى قفسه سينه، تپش قلب، تعريق، سردرد يا ميل جبرى و ناگهانى براى دفع ادرار، بى ‏قرارى و ميل براى حركت همراه است.»(اقتباس از: كاپلان سادووك، خلاصه روان‏پزشكى، ج 2.) بنابراين اضطراب دو قسم است : 1. اضطراب طبيعى كه هيچ گونه اختلالى در فعاليت‏هاى روزمره به وجود نمى‏ آورد، بلكه بخشى از زندگى هر انسان و آمادگى او براى انجام مسئوليت‏هاى فردى و اجتماعى است. 2. اضطراب مرضى كه موجب كاهش سطح عملكرد و حتى اختلال در انجام مسئوليت‏هاى فردى و اجتماعى است و اختلال ‏هاى متعددى، مانند هراس، اضطراب تعميم يافته، وسواس فكرى - عملى و اختلال وحشت‏زدگى را موجب مى ‏شود. اما فرق اضطراب با ترس، اين است كه ترس، واكنش به تهديدى معلوم، خارجى و از نظر منشأ بدون تعارض است، در حالى كه اضطراب مرضى، واكنش در مقابل خطرى نامعلوم، درونى، مبهم و از نظر منشاء همراه با تعارض است‏ (همان). به عبارت ديگر اضطراب ناشى از يك تعارض مبهم درونى است كه موجب نگرانى و دلواپسى فرد مى ‏شود، ولى ترس، ناشى از يك منبع تهديد كننده خارجى است و فرد دچار هيچ‏ گونه تعارضى درونى نيست، مانند ترس از تاريكى، ترس از سوسك، ترس از حيوان درنده و... .