سؤال :

به نظر شما در جامعه و فرهنگ امروزى، چگونه مى‏توان يك همسر خوب انتخاب كرد؟ راه هاى عملى براى يافتن همسر مورد نظر چيست؟

جواب :

براى داشتن ازدواجى موفق، توجه شما را به نكات زير جلب مى‏كنيم: 1. هرچه بيشتر درباره ازدواج موفق، شرايط و امكانات و معيارهاى لازم در انتخاب همسر بينديشيد و زود تصميم نگيريد. 2. با افراد آگاه، با تجربه، دلسوز و مورد اعتماد مشورت كنيد و از تجارب آنها (موفقيت‏ها و شكست‏هاى آنان) استفاده نماييد. شناخت اين شكست‏ها و عدم موفقيت‏ها باعث مى‏شود مجدداً آنها را تجربه نكنيد تا دچار حسرت و خسران شويد. 3. بهترين افرادى كه در اين زمينه مى‏توانند به شما كمك كنند، در درجه اول والدين شما هستند. 4. در صورت امكان از نظرات مشورتى مشاور ازدواج بهره بگيريد. 5. با مطالعه بيشتر در اين زمينه، از ملاك‏ها و معيارهاى «همسر شايسته»، آگاهى كامل‏ترى و بيشترى پيدا كنيد. گفتنى است بسيارى از معيارها و ملاك‏هايى كه بايد مورد توجه قرار داد و در فرد مورد نظر كرد؛ چه بسا در مرحله تحقيق و انتخاب نتوان خوب تشخيص داد؛ زيرا بعضى از آنها دست نايافتنى است و به رغم دقت‏هاى زياد، مخفى بوده و يا فرد مورد نظر تمام آن ويژگى‏ها را به شكل كامل دارا نيست؛ همان طور كه خود انسان نيز دچار نقص و ضعف‏هايى است. پس بايد به طور نسبى، به يك انتخاب دست زد و نبايد انتظار داشت آن شخص از تمام معيارهاى مورد نظر - آن هم به شكل كامل و تمام - برخوردار باشد. معيارها و ملاك‏هايى كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود، دو نوع است: الف. معيارهايى كه ركن و اساس بوده و براى يك زندگى سعادتمندانه لازم است. ب. ملاك‏هايى كه شرط كمال بوده و براى بهتر و كامل‏تر شدن زندگى است و بيشتر به سليقه و موقعيت افراد بستگى دارد. اين شاخص‏ها و ملاك‏ها عبارت است از: 1. دين‏دارى؛ انسانى كه دين ندارد، در حقيقت مرده متحرك است و كسى كه پايبند به دين نباشد، هيچ تضمينى وجود ندارد كه متعهّد به رعايت حقوق همسر و زندگى مشترك باشد. 2. اخلاق نيك؛ خوش زبانى، بزرگوارى و حق‏پذيرى، بيانگر احوال درونى و آينه دل انسان است و بايد شخص مورد نظر تا حدودى آنها را داشته باشد. 3. شرافت و اصالت خانوادگى؛ منظور نجابت و پاكى خانواده، زيرا ازدواج دختر و پسر تنها پيوند و تركيب دو فرد نيست؛ بلكه پيوند دو خانواده است و نمى‏توان گفت من مى‏خواهم با خود اين فرد ازدواج كنم و كارى به خانواده و فاميلش ندارم! اين فرد شاخه‏اى است از اين خانواده و از ريشه‏هاى همان درخت تغذيه كرده و صفات اخلاقى، روحى و جسمى آن خانواده را، از راه وراثت و محيط و عادات به دست آورده است. 4. تناسب، همتايى و كفو همديگر بودن؛ اينها از حساس‏ترين نكاتى است كه بايد در انتخاب همسر مورد توجه قرار گيرد. همتايى و تناسب از نظر و جنبه‏هاى مختلف ضرورى است؛ مانند: همتايى و هماهنگى فرهنگى و فكرى، پايبندى به آداب اخلاقى، تحصيلات علمى، تناسب در زيبايى، تناسب سنى و سطح اقتصادى خانواده‏ها و... حضرت على(عليه السلام) نيز جهت ازدواج، معيارهاى زير را براى انتخاب همسر بيان فرموده است: 1. صالحه (شايسته) باشد؛ 2. ودود (با محبت) باشد؛ 3. ولود (نازا وعقيم) نباشد؛ 4. شكوره (در مقابل نعمت‏هاى الهى شكرگذار باشد)؛ 5. قنوع و اهل قناعت، باشد تا در زندگى تو را به زحمت نيندازد؛ 6. غيور بوده و نسبت به دين خدا و عفت غيرتمند باشد؛ 7. در برابر احسانى كه به او مى‏شود، قدردانى كند؛ 8. چنانچه از سوى تو كار ناروايى سرزد، عفو و اغماض كند؛ 9. اگر در زندگى يادآور خدا شدى، تو را همراهى كند و اگر خدا را فراموش كردى، يادآور تو شده و به تو تذكر دهد؛ 10. آن گاه كه از منزل خارج شدى، خودش را حفظ كند؛ 11. هرگاه وارد منزل شدى، با ورودت خوشحال و مسرور گردد؛ 12. چنانچه به او دستور و فرمان دادى، اطاعت كند و اگر براى او قسم خوردى، باور كند و تكليف خود را انجام دهد؛ 13. اگر ناراحت شدى و او را مورد غضب قرار دادى، اسباب خشنوديت را فراهم آورد. شناسايى ملاك‏هاى فوق و اطلاع يافتن از وجود آنها در يك فرد، از راه‏هاى زير امكان‏پذير است: 1. تحقيق و بررسى از خانواده و چگونگى روابط خانوادگى و فاميلى. (چون هر فردى تحت تأثير محيط خانواده به دنيا آمده و رشد كرده و از آن فضاى فرهنگى و اجتماعى، تأثير پذيرفته است)؛ 2. تحقيق و شناسايى دوستان و نزديكان و رفقاى صميمى در محل زندگى و سكونت، محل درس و محل كار؛ 3. گفت و گوى مستقيم (ولى تحت نظارت خانواده‏هاى دو طرف)، با يكديگر و اطلاع يافتن از نقطه نظرات همديگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آينده مى‏تواند در زندگى مشترك تأثيرگذار باشد و كسب اطلاع از ميزان اهتمام وى نسبت به ملاك‏ها و معيارهاى معرفى شده؛ 4. استفاده از مراكز مشاوره قابل اعتماد در محيط دانشگاه و بيرون دانشگاه. در پايان توصيه مى‏شود جهت اطلاعات بيشتر و دقيق‏تر و تصميم‏گيرى واقع بينانه‏تر، براى مهمترين تصميم دوران زندگى، بهتر است در اين زمينه از تجربه و مشورت خانواده و دوستان متأهل استفاده كنيد؛ به ويژه اگر هم‏كلاسى متأهل يا استاد با حوصله و دلسوزى داريد كمك شايان توجهى مى‏توانند به شما ارائه دهند. كتاب‏هاى زير نيز در اين زمينه مى‏تواند پرفايده باشد: 1. جوانان و انتخاب همسر، على اكبر مظاهرى، (انتشارات پارسايان)؛ 2. انتخاب همسر، آيةاللَّه ابراهيم امينى (سازمان تبليغات اسلامى)، 3. تشكيل خانواده (از سرى آموزش خانواده)، جمعى از مؤلفان، (انجمن اولياء مربيان).