سؤال :

اگردردوران تحصيل دردانشگاه از فردي خوشمان بيايدوبه اوعلاقه مندشويم براي اينكه مرتكب گناه واشتباه نشويم چگونه وازچه راه صحيحي مي توانيم ابرازعلاقه كنيم و به هم برسیم. خواهشمنداست راه صحيح رابه جوانان نشان دهيدتامنحرف نشوند .باتشكرفراوان .

جواب :

مرا مي‌بيني و هر دم زيادت مي‌كني دردم تو را مي‌بينم و هر دم زيادت مي‌شود ميلم خواهر گرامي از حسن اعتماد شما به اين مجموعه و اينكه چنين مساله مهمي از زندگيتان را صادقانه با ما در ميان گذارديد، خدا را شاكريم و سعي مي كنيم با راهكارهاي ارسالي، شما را در عبور از اين مشغله ذهني ياري دهيم. اين شعر را حتما شنيديد: زدست ديده و دل هر دو فرياد كه هر چه ديده بيند دل كند ياد بسازم خنجري نيشش ز فولاد زنم بر ديده تا دل گردد آزاد دانشجوي محترم يكي از نيازهاي اساسي زندگي انسان، تعامل و ارتباط با ديگران است. انسان در طول رشد خود، پيوسته براي بقا و پيشرفت خويش، محتاج ارتباط با ديگران است كه بين اين امر با سلامت، رابطه‌اي نزديك وجود دارد. تمام انسانها به دنبال يافتن كساني هستند كه با آنها احساس خوشبختي كنند و از زندگي با آنها لذت ببرند و در كنارشان منفعت بيشتري كسب كنند. در بين اين ارتباطات انساني، نياز به ارتباط با جنس مخالف هم در مقطعي از زندگي انسان مطرح مي‌شود و اين زماني است كه پسر و دختر تصميم مي‌گيرند همسر آينده خود را انتخاب كنند. در اين ارتباط مقطعي ـ كه لازمه شناخت از همديگر است ـ اصولي مطرح است. بايد توجه داشت نيروي پيوندجويي دو جنس مخالف، دلدادگي‌هاي پسرانه و دلبري‌هاي دخترانه و دلبستگي‌هاي دو طرف، هميشه در قشر جوان وجود داشته است. البته اين ارتباطها و علاقه‌ها مي‌تواند منشا تشكيل خانواده و بقاي نسل و ادامه حيات مي‌شوند، با اين حال بايد در چارچوب اصول اخلاقي و شرعي باشد. گاهي اين علاقه دروني به جنس مخالف و نياز به ارتباط با او، از چارچوب هنجارهاي ديني خارج مي‌شود و به سوي بي‌عفتي و گناه كشيده مي‌شود كه اين امر بسيار ناشايست و غير اخلاقي است و تبعات غير قابل جبراني را درپي خواهد داشت. ابراز علاقه دختر به پسر قبل از ازدواج، جداي از بحث شرعي از نظر عقلي هم مضراتي مخصوصا براي دختر دارد. لطفا به كلام شهيد مطهري توجه كنيد: «غريزه مرد طلب و نياز است و غريزه زن جلوه و ناز... طبيعت، مرد را مظهر عشق و تقاضا آفريده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. طبيعت، زن را گل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. اين يكي از تدابير حكيمانه و شاهكارهاي خلقت است كه در غريزه مرد نياز و طلب و در غريزه زن ناز و جلوه قرار داده و خلقت جسماني زن را در مقابل نيرومندي جسماني مرد با اين وسيله جبران كرده است. خلاف حيثيت و احترام زن است كه به دنبال مرد بدود. براي مرد قابل تحمل است كه از زني خواستگاري كند و جواب رد بشنود و آن‌گاه از زن ديگري... اما براي زن كه مي‌خواهد محبوب و معشوق و مورد پرستش باشد و از قلب مرد سر در آورد تا بر سراسر وجود او حكومت كند قابل تحمل و موافق غريزه نيست كه مردي را به همسري خود دعوت كند و احيانا جواب رد بشنود و سراغ مرد ديگري برود». شما به خوبي مي‌دانيد در امر ازدواج نبايد قبل از انتخاب، عاشق و دلباخته‏ي كسي شد (نه پسر نسبت به دختر و نه دختر نسبت به پسر) البته علاقه در حدّي كه انگيزه‏اي شود براي انتخاب اشكالي ندارد بلكه لازم است. اما اگر اين علاقه تبديل به عشق شد مشكلات زيادي از جمله فقدان شناخت درست و واقع بينانه از طرف مقابل را به دنبال خواهد داشت؛ زيرا روح حاكم بر اين گونه احساسات و علاقه مندي ها، عشق‏ورزي كور است نه خردورزي. پاي خرد و عقل در ميدان عاشقي لنگ است. امام علي عليه السلام مي‏فرمايند: «حبّ الشّيء يعمي و يصمّ»، دوست داشتن چيزي انسان را كور و كر مي كند. در حالي كه تصميم‏گيري درست در مورد ازدواج با فرد خاص، تنها با تكيه بر عقلانيّت و خردورزي ممكن است. چنين علاقه مندي هايي راه عقل را مسدود و چشم واقع بين انسان را كور مي‏سازد و اجازه نمي‏دهد تا يك تصميم صحيح و پيراسته از اشتباه گرفته شود. البته ما معتقديم كه عشق باعث نشده كه شما چشم به روي واقعيات ببنديد و همين اقدامات شما نشان‌دهنده ذهن منطقي و اراده قوي شما دارد. اين مطلب را محض اطلاع عرض كرديم، اميدواريم ناراحت نشويد. خواهر گرامي ما كاملا وضعيت و احساس شما را درك مي‌كنيم؛ با اينكه يقين داريم عشق و علاقه شما، از صفاي باطن شما سرچشمه گرفته، بايد عرض كنيم ازدواج و انتخاب همسر مسئله بسيار مهم و سرنوشت سازي است از اين رو بايد در يك حالت عادي و به دور از احساسات و بر اساس معيارهاي صحيح انجام گيرد. دوران جواني دوران هيجانات و كشش‌هاي خاص روحي است و نياز به ارضاي اين هيجانات، افراد مختلف را برحسب نوع تفكرات و اعتقاداتشان به سمت فعاليتهاي مختلف سوق ميدهد . اما آنچه مهم است حركت اين گرايشها به سمت راههاي درست عقلي و شرعي براي ارضاء شدن است يعني همان ازدواج كه اميدواريم به زودي شما با موفقيت اين مرحله حساس و سرنوشت ساز زندگي را شروع و پشت سر بگذاريد. خواهر گرامي، با توجه به سوال شما و وضعيتي كه در آن قرار داريد، نكاتي را تقديمتان مي‌كنيم، اميدواريم راهگشا باشد؛ 1. ازدواج يكي از مهم ترين حوادث و رويدادهاي زندگي است و نقش مهمي در سرنوشت، سعادت و خوشبختي انسان دارد، مضافاَ بر اين كه اگر به نحو صحيح انجام پذيرد، بسياري از نيازهاي انسان اعم از عاطفي و جنسي را تأمين و باعث آرامش روحي انسان مي شود. علاوه بر اين كه پيوند ازدواج ميثاقي است كه دامنه آن مي‎تواند تا جهان آخرت گسترده باشد، البته به شرطي كه بر اساس دستور خدا و همراه با تفكر و دورانديشي باشد. پس انتخاب صحيح از شرايط ضروري يك ازدواج موفق است. 2. براي اينكه انتخاب خوبي داشته باشيم به متون ديني مراجعه مي‌كنيم: در آموزه‌هاي دين اسلام درباره معيارها و ملاك‌هاي انتخاب همسر با دو گونه ويژگي روبرو هستيم؛ الف) معيارهاي درجه اول: ويژگي‌هاي ضروري و حتمي كه بدون آنها، زندگي به سر و سامان درستي نمي‌رسد. ب) معيارهاي درجه دوم: ويژگي‌هايي كه باعث سازگاري، كمال و موفقيت بيشتر در زندگي مي‌شوند؛ از معيارهاي درجه اول مي توان به دين‌داري، اخلاق نيكو، تقوا و پرهيزگاري، سلامت جسماني و رواني، اصالت و شرافت خانوادگي اشاره كرد. بقيه شرايط جزو معيارهاي درجه دوم قرار مي گيرند مانند: تناسب در زيبايي، تناسب فرهنگي، فكري، تحصيلي، همتايي جسماني و جنسي، تناسب سني، هم‌طرازي خانوادگي، مالي، اجتماعي. 3. از شما مي‌خواهيم كه در فضايي كاملا منطقي و به دور از عشق و علاقه به طرف مقابل، با توجه به ملاك‌ها ببينيد آيا باز ايشان را براي همسري خود، مناسب مي‌دانيد يا نه؟ اگر جوابتان منفي است كه هيچ، فقط شايد بپرسيد كه فراموش كردنش سخت است، ما هم قبول داريم ولي مي‌شود و راهكارهايي هم دارد(كه در صورت نياز مي‌توانيد آنها را از ما بخواهيد) مثلا ميگن: زدل برود هر كه زديده برفت. 4. اما اگر باز به اين نتيجه رسيديد كه ايشان تمام ويژگي‌هاي لازم را دارد و بهتر از او ديگه وجود نداره؛ چند راه وجود دارد: يكي اينكه خودتان به او بگوييد؛ كه ما اين راه را اصلا توصيه نمي‌كنيم زيرا ممكن است تبعاتي براي شما داشته باشد مثلا؛ در مورد شما قضاوت‌هاي نادرستي شود يا جواب منفي بشنويد و از نظر روحي اذيت شويد و بعدش خودتان را نبخشيد يا ... راه دوم اين است كه واسطه بفرستيد؛ بتوانيد فردي را كه براي اين كار صلاحيت دارد پيدا كنيد مثلا يكي از اساتيد خانم در دانشگاه را براي اين كار واسطه كنيد يا يك دانشجوي خانم كه ازدواج كرده باشد يا ... راه حل بعدي در ميان گذاشتن با والدين است و راه آخر كه شايد بگوييد خيلي سخته اين است كه صبر كنيد؛ شايد بگوييد تا كي؟ مي‌گوييم خدا بهتر مي‌داند(به اين نكته حتما توجه داشته باشيد كه اين قضيه يك آزمون الهي براي شماست پس سعي كنيد موفق از اين آزمون بيرون بياييد و اگر لازم است چند ماه صبر كنيد حتما با توكل بر او با اعتماد به نفس بالا اين كار را بكنيد). به نظر مي‌رسد اگر واقعا اين آقا هم مانند شما علاقه‌مند به اين ازدواج باشد، بزودي اقدام مي‌كند. توجه داريد كه در ازدواج بايد عشق دو طرفه باشد. 5. خواهر گرامي اگر بخواهيد هر چه زودتر از اين بلاتكليفي در بياييد و بدانيد كه چه بايد بكنيد و آيا اين علاقه دوطرفه است يا نه، بايد يك واسطه مطمئن و رازدار پيدا كنيد تا با ايشان صحبت كند و نظر اين آقا را در مورد اصل ازدواج، و اينكه آيا موردي را سراغ داره يا نه، و معرفي كردن شما به ايشان به طور كاملا غير مستقيم و حساب شده بپرسد. اگر همه چيز به خوبي پيش رفت و نظرش مثبت بود، قبل از اينكه بخواهيد كاري انجام بدهيد يا با هم صحبت كنيد، توصيه مي‌كنيم خانواده خود را از اين موضوع مطلع كنيد. مثلا به پدر و مادر عزيزتان بگوييد كه متوجه شديد فلاني به شما علاقه مند شده و قضيه را تشريح كنيد كه چنين پسري است(شايد هم بزودي به خواستگاري بيايد) و... 6. از آنها يا افراد با تجربه و مطمئن و رازدار بخواهيد كه در مورد ايشان تحقيق بيشتري انجام بدهند. 7. به نتيجه تحقيقات و نظرات پدر و مادرتان در اين مورد و همه قضاياي ديگر احترام بگذاريد و از صميم قلب بپذيريد. 8. به صحبت‌هاي آنان به ديد يك مشاور دلسوز، آگاه، باتجربه و رازدار نگاه كنيد. 9. اگر نتيجه تحقيقات خوب بود كه ما اميدواريم چنين خواهد بود همان گونه كه خود شما هم فرموديد. پس از طريق همان واسطه بخواهيد كه با خانواده شما صحبت كنند(والدين ايشان با والدين شما صحبت كنند) و در صورت اجازه دادن والدين شما، رسما به خواستگاري شما بيايند. 10. پس صحبت و قرار و مدار قبل از انجام خواستگاري رسمي را تأييد و توصيه نمي‌كنيم چون مضراتي را براي هر دو، مخصوصا براي شما خواهد داشت. مثلا شايد خانواده شما با اين ازدواج موافقت نكنند يا نتيجه تحقيقات بد باشد يا ... 11. پس از خواستگاري با نظارت والدين مي‌توانيد با آرامش با هم صحبت كنيد، البته در خانه نه در دانشگاه. چون هر كاري يك قوانيني دارد، ازدواج هم يك سري قوانيني دارد كه مهترين قانون آن خواستگاري است و خود خواستگاري هم ضوابطي دارد(كه در صورت تمايل در مكاتبات بعدي آنها را از ما بخواهيد). 12. ما دليلي براي ابراز علاقه خود به ايشان نه از نظر شرعي و نه از نظر عقلي نمي‌بينيم لذا با توجه به موارد مشابه و تجربه خدمت شما عرض مي‌كنيم كه علاقه خود را ابراز نكنيد زيرا چه بسا از علاقه شما سوء استفاده شود يا در مورد شخصيت شما برداشت‌هاي غلطي صورت بگيرد و يا جواب منفي بشنويد و ... آن موقع ديگر شايد خودتان را نبخشيد و افسوس هم فايده‌اي نخواهد داشت. 13. با نزديكي به خداوند آرامش خود را بالا ببريد و تا فراهم شدن زمينه ازدواج با همسر دلخواه خود سعي كنيد عشق و علاقه و محبت خود را ذخيره كنيد و پس از ازدواج يك عمر از يك زندگي شيرين و بدون گناه قبلي، لذت ببريد. 14. تا انشاالله شرايط ازدواج بزودي برايتان فراهم مي شود سعي كنيد با تكيه و توكل بر خدا و توسل به اهل بيت عليهم السلام از خدا بخواهيد كه هرچه خير و مصلحت شما در آن است، نصيب و روزيتان كند. ما براي شما و همه جوانان عزيز آرزوي موفقيت و سعادت مخصوصا در زمينه ازدواج داريم. اميدواريم شما هم با توجه به ذهن منطقي‌اي كه داريد و با مشاوره با افراد دلسوز و از همه مهمتر با تكيه و توكل به خداي قادر و مهربان هر چه زودتر زندگي مشترك و سراسر نشاط و شادكامي خود را با نيمه گمشده‌تان، زير سايه لطف امام زمان عليه السلام آغاز كنيد. سید عباس ساطویان