سؤال :

من عاشق پسري در دانشكده شدم خلاصه با هم دوست شديم بعد از دو هفته يكي از پسراي دانشگاه ازم خواستگاري كرد و من قراري گذاشتم و با اينكه اون پسرو خيلي دوست داشتم رهاش كردم خيلي اصرار كرد كه نرم اما ... حالا به خاطر عشقي كه به اون داشتم نميتونم به كس ديگه اي فكر كنم و خواستگارم و رد كردم حالا ميخوام بهش نشون بدم دوسش دارم تا برگرده، آيا من برا دوستي پا پيش بذارم زشت نيست؟

جواب :

خواهر گرامی از اینکه در چاره جویی برای هدایت احساساتتان ما را همراه و راهنمای خود دانستید سپاسگذاریم این موضوع که آمدن خواستگاری جدید در آغاز ارتباطتان باعث رها شدن شما از قید و بند گناه و پیامدهای ناخودآگاه آن شده را به فال نیک بگیرید و از این فرصت استفاده کرده و هرگز اشتباه گذشته را دوباره مرتکب نشوید. نيازهاى عاطفى و غرايز ديگر در ايام جوانى، آدمى را به سوى «دوست داشتن و عشق ورزيدن» سوق مى‏دهد كه البته اين يك امر طبيعى و غريزى است و كمتر مى‏توان راهى براى گريز از آن پيدا كرد. آنچه در اين مقوله اهميت دارد، كنترل عقلايى بر احساسات و پرهيز از مخاطراتى است كه ممكن است فرد را به گرفتارى‏هاى مختلف روحى و جسمى دچار سازد. علاقه به جنس مخالف و تمايل به ارتباط و دوستي با او در سنين نوجواني و جواني، امري طبيعي است (نه شيطاني است و نه عشقي الهي). اما بايد انسان حواسش را جمع كند در شرايطي که امکان ازدواج براي او وجود ندارد، اين علاقه طبيعي و خام را به سوي فرد خاصي جهت ندهد زيرا اين باعث مي شود كه آدمي به آن فرد علاقه شديد پيدا كند و اسير هوس‌هاي خود و آن فرد شود و كار به جاهاي خطرناك و جبران ناپذير كشيده شود. دوستی با نامحرم عواقب بسیار وخیمی برای دو طرف بخصوص برای دختر به دنبال دارد که اجتناب از آنرا ضروری می‌سازد. از اینکه به چه دلیل ارتباط قبلی خود را تمام کرده اید چیزی ننوشته اید ولی اگر فرد مورد نظر شما واقعا شما را دوست داشته باشد بی شک وقتی بداند که شما هنوز ازدواج نکرده اید برای به دست آوردن شما اقدام میکند که در آن صورت هم شما باید عاقلانه تر از گذشته برخورد کرده و از ایشان بخواهید که رسما از شما خواستگاری کند و اگر چنین نشد بدانید که ابراز علاقه ایشان فقط برای دوستی و از روی هوس بوده و خدا را شکر کنید که در دام یک رابطه نادرست و پیامدهای بد آن که ممکن بود تاثیرات بسیار بد روحی برای شما و آینده شما داشته باشد گرفتار نشدید . در هر صورت توصیه ما به شما این است که هرگز نه تنها برای آغاز این رابطه بلکه برای آغاز هیچ رابطه دوستی دیگری با جنس مخالف اقدام نکنید و گوهر وجود خود را به راحتی در دسترس هیچ کس قرار ندهید . از خط روابط مرسوم برای ازدواج خارج نشوید و هر موقعیتی را به سوی روابط معقول و مرسوم (خواستگاری و ...) سوق دهید. تصور بنده بر این است که احساس شکل گرفته در وجود شما برخلاف تصورتان یک عشق عمیق قلبی نیست بلکه احساسی زودگذر است که میتوانید با به کارگیری راه حلهای زیر و استعانت از خداوند و برخوردهای عقلانی کنترلش کنید (نشانه واقعی نبودن و عمیق نبودن این احساس، رهایی این دوستی با آمدن خواستگاری دیگر است). بنابراین هرگز خود را اسیر رابطه ای جدید نکنید و با در بند نکردن خود دست خود را برای انتخابهای آینده باز بگذارید. راهکارهای عملی: 1. نگاه خود را کنترل کنيد . بنابر گفته روايت نگاه (آلوده) بذر هوي و هوس را در دل مي روياند. اميرالمومنين علی علیه السلام مي فرمايد: هر كس چشم خود را آزاد بگذارد هميشه اعصابش ناراحت و به آه و حسرت دايم گرفتار خواهد شد. 2. تا جایی که امکان دارد با این دانشجو همکلاس نشوید و با او ارتباط نداشته باشيد. در روان شناسي ثابت شده است كه تكرار يك عمل باعث تقويت آن در روان انسان مي شود و رها كردن آن به مرور زمان باعث خاموشي مي شود. در نتيجه استمرار اين ارتباط خواهي نخواهي باعث شدت پيدا كردن علاقه شما به آن پسر خواهد شد ولي اگر مدتي اين ارتباط را قطع كنيد هر چند در روزهاي اول ممكن است بسيار سخت باشد ولي به مرور زمان حضور او در دل و ذهن شما كمرنگ تر خواهد شد. به این تجربه ایمان داشته باشید. 3. هر چيزی که از ايشان نزد شماست مانند کتاب، جزوه و ... که باعث می شود به ياد او بيفتيد را از خود دور کنيد. 4. بر افكار خود تسلط داشته و به مرور زمان ياد و خاطره ي او را از ذهن بيرون كنيد. فراموشي يكي از نعمت هاي بزرگ الهي است كه اگر نبود بشر از مواجهه با اولين كاستي و مصيبت تا آخر عمر هميشه زندگي غمباري داشت مسلما قطع ارتباط شما نيز باعث اين فراموشي خواهد شد. به قول شاعر: از دل برود هر آنکه از ديده برفت. البته بنده به شما حق مي دهم كه اين كار ممكن است مدتي به هم ريختگي روحي را به همراه داشته باشد براي در امان ماندن از اين به هم ريختگي بايد خود را مشغول اموري كنيد كه به آن علاقه داريد: كارهايي مثل مطالعه، ورزش، كارهاي هنري و ... مي تواند جايگزين مناسبي براي اين اشتغال ذهني باشد. 5. به خود تلقین نکنید که یاد او در ذهنتان مانع از فکر کردن و انتخاب نفر دیگری میشود. برعکس با یاد آوری نکات منفی او به خود تلقین کنید علاقه ای به او ندارید. مطمئن باشید که گذر زمان و کمرنگ شدن خاطره او در ذهنتان باعث راحت تر شدن تصمیم گیریهای بعدیتان خواهد شد. 6. توكل به خدا، توسل به ائمه و استقامت در راه از فاكتورهاي اصلي موفقيت است. خواهر گرامی بدانید که بر اساس تجربه ثابت شده است که دوستی ها و ارتباطات قبل از ازدواج باعث مشکلات بسیار زیادی( علی الخصوص برای دختران) خواهد شد که موارد زیر فقط گوشه ای از آنهاست: 1. فقدان شناخت درست و واقع بينانه: معمولا ادّعا مي‏شود اين گونه روابط و دوستي‏ها به انگيزه ازدواج شكل مي‏گيرد، ولي با كمي دقّت فهميده مي‏شود، روح حاكم بر اين گونه دوستي‏ها، عشق‏ورزي كور است نه خردورزي. پاي خرد و عقل در ميدان عاشقي لنگ است. امام علي عليه السلام مي‏فرمايند: «حبّ الشّيء يعمي و يصمّ»، دوست داشتن چيزي انسان را كور و كر مي كند. در حالي كه تصميم‏گيري درست در مورد ازدواج با فرد خاص، تنها با تكيه بر عقلانيّت و خردورزي ممكن است. دوستي‏هاي قبل از گزينش همسر، راه عقل را مسدود و چشم واقع بين انسان را كور مي‏سازد و اجازه نمي‏دهد تا يك تصميم صحيح و پيراسته از اشتباه گرفته شود. اين نوع انتخاب‏ها كه در فضايي آكنده از احساسات و عواطف انجام مي‏گيرد. به دليل نبود شناخت عميق و واقع‏بينانه، زندگي مشترك را تلخ و آينده را تيره و تار مي‏سازد. 2. ايجاد جو بدبيني: اين گونه دوستي ها نه تنها مشكلي را براي دختران و پسران حل نمي‏كند بلكه بر مشكلات آنان مي‏افزايد. اين گونه دوستي‏ها و روابط اگر به ازدواج بينجامد پس از مدتي از شكل‏گيري زندگي جو بدبيني و سوءظن را به دنبال خواهد داشت. پسر به خود مي‏گويد اين دختر وقتي به راحتي با من پيوند و رابطه نامشروع برقرار نمود، و یا وقتی به این راحتی به من پیشنهاد دوستی داد پس از اعتقاد و ايمان قوي برخوردار نيست. بنابراين از كجا معلوم پيش از ارتباط با من، با فرد ديگري طرح دوستي نريخته است. از كجا معلوم كه در آينده با اين كه همسر من است با ديگري ارتباط برقرار نكند؟ دختر نيز همين تصور را نسبت به پسر دارد. بر اين اساس اين گونه ازدواج‏ها داراي پايه و اساسي سست و متزلزل است و تجربه نشان داده كه سريع منجر به طلاق و جدايي مي‏گردد. 3. افت تحصيلي يا ركود علمي: اين گونه روابط باعث مي‏شود كه دو طرف تمام فكر و توجه و تمركز خود را صرف ديدارها و ملاقات‏هاي حضوري و تلفني خود بكنند و اين بزرگ‏ترين مانع براي رشد و ترقي علمي است؛ زيرا تحصيل دانش نيازمند تمركز نيروهاي فكري و روحي است. دل‏مشغولي و اضطرابي كه در اثر اين گونه پيوندها پديد مي‏آيد بزرگ‏ترين سد راه تعالي علمي و تحصيلي است؛ لذا متصديان امور علمي مدارس و دانشگاه‏ها توصيه مي‏كنند. حتي ايام عقد و نامزدي جوانان در بحبوحه تحصيلات نباشد تا آنان بتوانند با تمركز بيشتر فكر، در ادامه دروس و امتحانات موفق شوند. بنابراین ایجاد اینگونه رابطه ها در دوران تحصیل به جز ضرر چیزی دیگری را به شما هدیه نمیکند. 4. عدم اسقبال از تشكيل كانون خانواده: اين گونه روابط و دوستي‏ها معمولا به انگيزه تفنّن و سرگرمي شكل مي‏گيرد و در خلال آن از خود باوري و زودباوري دختران سوء استفاده مي شود. متاسفانه در بسياري موارد بين عشق و هوس تمييز داده نمي‏شود. عشق حقيقي و پاك با هوس‏هاي آلوده و زودگذر، تفاوت جوهري دارد. برخي از اين روابط كه مبتني بر هوسراني و سرگرمي است، پس از مدتي رو به سردي و افول مي‏نهد. جاذبه و دل ربايي‏ها مربوط به روزها و ماه‏هاي اول دوستي است. ولي ديري نمي‏پايد كه اين روابط عادي شده و به جدايي مي كشد. حس تنوع طلبي انسان از يك طرف و فقدان عامل بازدارنده از طرف ديگر باعث مي‏شود برخي سراغ ازدواج و تشكيل خانواده نروند جامعه‏اي كه از تشكيل كانون خانواده استقبال نكند هيچ‏گونه ضمانتي براي رشد و شكوفايي فضايل انساني در آن وجود ندارد. عمده خوبي‏ها و كمالات والاي انساني در پرتو تشكيل خانواده‏اي سالم، به فعليت مي‏رسد. 5. اضطراب، تشويش و احساس نگراني: در دوستي‏هاي موجود بين دختران و پسران، از آنجا که مقاومتي بسيار قوي از طرف پدر يا مادر يا جامعه براي ممانعت از برقراري اين دوستي‏ها وجود دارد، اين گونه دوستي‏ها با مخاطرات رواني گوناگوني از جمله اضطراب و تشويش همراه است. وجود افکار ديگري چون احساس گناه، نگراني از تهديداتي که توسط پسر براي فاش کردن روابطش با دختر صورت مي‏گيرد، يک تعارض دروني و اضطراب مستمر را به دنبال خود دارد. بنابراين وجود چنين دلهره‏ها و اضطراب‏هايي که گاهي لطمه‏هاي جبران ناپذيري بر جسم و روان انسان دارد، از جمله آسيب‏هاي اين گونه روابط است. 6. محروميت از ازدواج پاك: هر انساني در سرشت و نهاد خويش به دنبال پاكي‏ها و نجابت است. دختراني كه در پي اين روابط آلوده هستند در حقيقت پشت پا به سرنوشت خود زده‏اند و اين امر باعث مي‏شود كه آن‏ها به جرم آلودگي به اين روابط شرايط ازدواج پاك را از دست بدهند. البته اين گونه روابط ناسالم موجب می شود حتي در ازدواج پسران نيز تاخير ايجاد شود ولی دختران بيش از پسران در معرض اين آسيب قرار دارند. نکته پایانی : شما مي توانيد تا زماني كه مورد مناسبي براي ازدواج پيدا كنيد با مطالعه و تحقيق، با ملاكها و شرايط يك همسر خوب آشنا شويد، زيرا اگر در گزينش همسر اصول صحيح رعايت شود، بخش عظيمى از ناگوارى‏ها و نابسامانى‏ها و مشكلات از ميان مى‏رود و زندگى جوانان پربارتر و زيباتر مى‏شود. به عنوان مقدمه به ملاک‌های کلی انتخاب همسر اشاره ميكنيم. در صورت نياز مي توانيد نكات كاملتر را در مكاتبات بعدي از ما بخواهيد: 1. تدين و دين دار بودن فرد. 2. اخلاق نيك داشتن، كه منظور داشتن صفات و خلق و خوهاي پسنديده در نظر عقل و شرع است . 3. شرافت و اصالت خانوادگي، كه منظور نجابت و پاكي خانواده است. 4. عقل ،كه در واقع همان نور افكني است كه جاده زندگي را روشن مي كند. 5. کفویت و تناسب. فاطمه سادات حسین پور